Bezpieczeństwo pracy w wysokich i niskich temperaturach

Praca w niskich temperaturach lub wysokich to jedne z czynników szkodliwych występujących na wielu stanowiskach pracy. Jakie obowiązki ma wówczas pracodawca?

Obowiązkiem pracodawcy jest zapewnienie pracownikom odpowiednich warunków pracy, które będą bezpieczne i higieniczne.

W zależności od stanowiska pracy w pomieszczeniach i na zewnątrz mogą pojawić się na nim niskie lub wysokie temperatury, które mogą zwiększać ryzyko dla zdrowia i życia pracowników.

Praca wewnątrz pomieszczeń – mikroklimat w środowisku pracy 

Pracownicy powinni wykonywać swoje obowiązki w pomieszczeniach pracy, które charakteryzują się optymalną do tego temperaturą.

Pomieszczenie pracy – pomieszczenie dla pracowników, w którym wykonuje się pracę. Definicja dotyczy całego pomieszczenia, a nie tylko konkretnych miejsc w nim.

Temperatura w danym pomieszczeniu pracy zależna jest od szeregu czynników, co ma także związek z temperaturą pracy pracowników. Przykładowo, niższa temperatura pracy dotyczy chłodni, natomiast wyższa pojawia się w hutach, odlewniach, kopalniach.

Temperatura pracy w pomieszczeniach:

• co najmniej 14 stopni C – wartość temperatury w pomieszczeniach pracy, chyba że nie pozwalają na to względy technologiczne
• co najmniej 18 stopni C – dotyczy pracy w pomieszczeniach biurowych i w tych, w których wykonuje się lekką pracę fizyczną

Przepisy nie wyznaczają temperatur maksymalnych, jednak nie zwalnia to pracodawcy z obowiązków przestrzegania odpowiednich przepisów BHP w tym zakresie.

Uwaga! W przypadku, gdy warunki pracy pod kątem nieodpowiedniej temperatury mogą stwarzać zagrożenie dla zdrowia lub życia pracowników, pracownicy mogą odmówić wykonywania pracy, o czym powinni niezwłocznie poinformować pracodawcę. Pracownicy w tym czasie zachowują prawo do wynagrodzenia.

Sprawdź: Szkolenia BHP Warszawa!

Zarządzanie ryzykiem pracy w ekstremalnych temperaturach

Przy pracy w niskich temperaturach, szczególnie ważne jest regularne organizowanie przerw, które umożliwiają pracownikom ogrzanie się i odzyskanie komfortu termicznego. W przypadku pracy w chłodni, przerwy te nabierają jeszcze większego znaczenia. Pracodawca powinien zapewnić dostęp do ogrzewanych pomieszczeń socjalnych, gdzie pracownicy mogą spędzać czas podczas tych przerw.

W kontekście mikroklimatu zimnego, obowiązkiem pracodawcy jest również regularne monitorowanie warunków pracy oraz stanu zdrowia pracowników. Wymaga to przeprowadzania okresowych badań i pomiarów mikroklimatu w środowisku pracy, aby upewnić się, że warunki pracy nie przekraczają dopuszczalnych norm. Ponadto, pracodawca powinien zapewnić pracownikom szkolenia z zakresu pierwszej pomocy i rozpoznawania objawów wyziębienia.

Dostosowanie tempa pracy do panujących warunków jest niezbędne zarówno w przypadku pracy w niskich temperaturach, jak i wysokich. W przypadku ekstremalnych warunków cieplnych, konieczne może być zapewnienie ochrony przed słońcem, dostępu do napojów oraz modyfikacja godzin pracy, by unikać pracy w najgorętszych porach dnia. Zarządzanie ryzykiem pracy w ekstremalnych temperaturach wymaga kompleksowego podejścia, uwzględniającego specyfikę mikroklimatu w środowisku pracy.

Praca w pomieszczeniach – zalecenia dla pracodawców

W pomieszczeniach, w których pracodawca nie może utrzymać temperatury pracy zgodnie z przepisami wskazanymi powyżej, powinien on skorzystać z metod lokalnego ogrzewania albo chłodzenia, na przykład przez zastosowanie grzejników, wentylatorów, otwieranie okien.

Okna i świetliki w pomieszczeniach powinny pozwalać na łatwe otwieranie i zamykanie z poziomu podłogi i ustawienie otwieranych części w odpowiedniej pozycji.

Jeżeli praca w wysokich temperaturach (powyżej 30 stopni C) wykonywana jest stale, wówczas pracodawca powinien zapewnić pracownikom łatwy dostęp do pomieszczeń do wypoczynku. Pomieszczenia te powinny być wyposażone w stoły i krzesła z ergonomicznymi oparciami.

Jeżeli w pomieszczeniach pracy znajduje się klimatyzacja, nie powinna ona powodować nadmiernego wyziębienia i przeciągów, a powietrze nie powinno być kierowane bezpośrednio na stanowiska pracy.

Pracodawca decydujący się na stosowanie klimatyzacji, powinien zadbać, aby była ona w odpowiednim stanie technicznym. Należy także regularnie przeprowadzać jej czyszczenie.

Jeżeli stosowane są urządzenia wentylacyjne, w takim przypadku należy zredukować natężenie i rozprzestrzenieni się hałasu oraz drgań, które mogą one wywoływać.

Gdy pracownicy wykonują obowiązki w pomieszczeniach, w których panuje niska temperatura, pracodawca powinien przekazać im właściwą odzież ciepłochronną.

Może Cię zainteresować: Obsługa PPOŻ

Rodzaje odzieży ciepłochronnej:

• odzież chroniąca przed zimnem – do pracy w temperaturach niższych niż 5 stopni C
• odzież chroniąca przed chłodem – do pracy w temperaturach niższych niż -5 stopni C

Na stanowiskach pracy, w których występuje mikroklimat w środowisku pracy zimny albo gorący, badania i pomiary wskaźników mikroklimatu w środowisku pracy prowadzi się raz w roku. Nie dotyczy to przypadków, gdy ostatnie dwa badania nie przekraczały dopuszczalnych wartości dla 8-godzinnego dobowego wymiaru czasu pracy – w takim przypadku pracodawca może prowadzić je co 2 lata.

A może potrzebujesz kompleksowej obsługi BHP dla Twojej Firmy?

Praca na zewnątrz pomieszczeń

Pracownicy mogą wykonywać swoje obowiązki na zewnątrz. W takim przypadku pracodawca również zobowiązany jest do przestrzegania odpowiednich zasad dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy, które związane są z warunkami pracy w niskich i wysokich temperaturach.

Obowiązki pracodawcy przy pracy na zewnątrz:

• organizowanie pracy tak, by zminimalizować zagrożenie dla pracowników
• wprowadzanie dodatkowych przerw dla pracowników
• wprowadzenie rotacyjnego czasu pracy
• zapewnienie pracownikom dostępu do wody pitnej lub innych napojów
• dokonanie oceny ryzyka zawodowego pracy w warunkach niskiej i wysokiej temperatury
• przeszkolenie pracowników w ramach rozpoznawania oznak wyziębienia i przegrzania oraz udzielania pierwszej pomocy
• kontrolowanie pracowników pod kątem objawów wyziębienia i przegrzania

Uwaga! Jeśli z powodu panujących na stanowisku warunków pracy (w tym praca w niskich temperaturach lub praca w wysokich temperaturach) pracodawca zdecyduje się na skrócenie norm czasu pracy albo dodatkowe przerwy, wówczas pracownicy zachowują należne wynagrodzenie.

Praca na zewnątrz – zalecenia dla pracodawców

Gdy stanowiska pracy znajdują się na zewnątrz, wówczas powinny być one położone tak, aby chronić pracowników przed zagrożeniami, w tym także przed warunkami atmosferycznymi:

Warunki atmosferyczne stanowiące zagrożenie dla pracowników:

• niskie i wysokie temperatury
• opady
• silny wiatr
• spadające przedmioty

Praca w niskich temperaturach

Jeśli u danego pracodawcy jest praca na zewnątrz w niskich temperaturach, pracownicy którzy wykonują swoje obowiązki, szczególnie zimą, wówczas pracodawca ma obowiązek przekazania pracownikom odzieży ciepłochronnej. Może być to odzież chroniąca przed zimnem lub chłodem.

Jeżeli jest wykonywana praca na dworze w niskich temperaturach, pracownicy muszą posiadać dostęp do pomieszczenia do ogrzania oraz zmiany odzieży. Temperatura w takim pomieszczeniu powinna wynosić co najmniej 16 stopni C. W przeciwnym przypadku pracodawca powinien zapewnić pracownikom dostęp do innego źródła ciepła.

Praca w wysokich temperaturach

Podczas gdy wykonywana jest praca na dworze w wysokich temperaturach, w warunkach nasłonecznienia pracownicy powinni chronić skórę przed ryzykiem oparzeń słonecznych.

Ochrona podczas pracy w warunkach nasłonecznienia:

• prowadzenie prac poza godzinami największego nasłonecznienia
• noszenie przez pracowników luźnych, przewiewnych ubrań z długimi rękawami, nogawkami
• noszenie przez pracowników nakryć głowy
• częste przerwy na odpoczynek
• możliwość przerw w cieniu
• zapewnienie pracownikom dostępu do wody do picia lub innych napojów

Mogą Cię zainteresować: Szkolenia wstępne BHP lub Szkolenia okresowe BHP.

Praca w niskich i wysokich temperaturach – napoje i posiłki

Jeżeli w danym miejscu pracy występuje praca w niskich temperaturach lub wysokich, pracodawca powinien zapewniać pracownikom nieodpłatne napoje i posiłki w przypadku pracy w warunkach szczególnie uciążliwych, do których zaliczają się także praca w warunkach zimnego i gorącego mikroklimatu w środowisku pracy.

Napoje należy dostarczać:

• w warunkach mikroklimatu gorącego w środowisku pracy dla wskaźnika obciążenia termicznego powyżej 25 stopni C
• w warunkach mikroklimatu zimnego w środowisku pracy dla wskaźnika siły chłodzącej powietrza powyżej 1 000
• przy pracy na otwartej przestrzeni w temperaturze otoczenia poniżej 10 stopni C lub powyżej 25 stopni C
• na stanowiskach pracy, na których panują warunki atmosferyczne powyżej 28 stopni C

Posiłki należy dostarczać:

• przy pracy fizycznej powodującej podczas zmiany wysiłek energetyczny powyżej 1500 kcal (6280 kJ) u mężczyzn i 1000 kcal (4187 kJ) u kobiet w pomieszczeniach zamkniętych, gdy temperatura stale utrzymuje się poniżej 10 stopni C lub wskaźnik obciążenia termicznego wynosi powyżej 25 stopni C
• przy pracy fizycznej powodującej podczas zmiany wysiłek energetyczny powyżej 1500 kcal (6280 kJ) u mężczyzn i 1000 kcal (4187 kJ) na przestrzeni otwartej w okresie zimowym – od 1 listopada do 31 marca

Może Cię zainteresować: profilaktyczna ochrona zdrowia pracowników.

Szczególna ochrona kobiet i młodocianych

Pracy w temperaturze poniżej 14 stopni C i powyżej 30 stopni C oraz w środowisku o dużych wahaniach mikroklimatu nie powinni wykonywać pracownicy młodociani.

Kobiety w ciąży nie mogą pracować w warunkach mikroklimatu gorącego, w których wskaźnik PMV jest większy od 1,0 i zimnego – wskaźnik PMV wynoszący -1,0, a także w warunkach dużych wahań mikroklimatu.

Dowiedz się więcej: ochrona pracy młodocianych.