Bezpieczna praca w warsztacie samochodowym

Pod kątem BHP warsztat samochodowy jak i zakłady konserwacji i naprawy samochodów muszą spełniać odpowiednie wymogi. Poniżej dowiesz się, jak zorganizować stanowisko pracy w zawodzie mechanika, blacharza, lakiernika czy elektryka samochodowego?

 

Wyposażenie warsztatu samochodowego

Warsztat samochodowy powinien spełniać odpowiednie wymogi techniczno-budowlane, aby zapewniać bezpieczną pracę.

Zakład powinien być wyposażony w skuteczną wentylację ogólną oraz stanowiskową, na przykład do usuwania pyłów i spalin.

Również zakład musi być wyposażony w oświetlenie, najlepiej naturalne wspomagane elektrycznym. Gdy ma być o oświetlenie wyłącznie elektryczne, trzeba otrzymać zgodę wojewódzkiego inspektora sanitarnego.

Poza pomieszczeniem, gdzie prowadzi się usługi, warsztat samochodowy powinien także posiadać jadalnię, szatnię, pomieszczenie higieniczno-sanitarne dla pracowników.

 

Maszyny i urządzenia używane w warsztacie samochodowym

Ryzyko wypadków przy pracy w warsztacie samochodowym pojawia się często na skutek nieprawidłowego korzystania z maszyn i urządzeń, zwłaszcza tych wyposażonych w elementy ostre albo ruchome.

Żeby zapobiegać ryzyku:

• Nie należy pracować z użyciem nieznanych maszyn i urządzeń – należy wcześniej przejść przeszkolenie lub zapoznać się z instrukcją.
• Przed rozpoczęciem pracy sprawdzić, czy maszyny i urządzenia działają prawidłowo, wyposażone są we wszystkie elementy i są stabilnie posadowione.
• Należy zabezpieczać naprawiane pojazdy z wykorzystaniem hamulców, blokad, by zapobiegać ich przemieszczaniu.
• Należy posiadać uprawnienia do obsługi wybranych urządzeń i maszyn, na przykład podnośników, wózków jezdniowych.
• Należy stosować środki ochrony indywidualnej zależnie od zagrożeń, na przykład jak rękawice, ochronniki słuchu, maski i półmaski, okulary ochronne.

 

Praca w kanale naprawczym w warsztacie samochodowym

Kanał naprawczy powinien mieć wymiary odpowiadające przepisom, czyli długość większą od długości pojazdu o przynajmniej długość schodów, minimalną szerokość 80 cm oraz głębokość nie niższą od 140 cm.

Dodatkowo kanał powinien być wyposażony w studzienkę odpływową rewizyjną, gniazdo wtykowe do lamp, oświetlenie, instalację wentylacyjną i grzewczą.

Nie należy przebywać w kanale w trakcie ruchu pojazdów.

Gdy kanały nie są używane, należy je przykrywać.

Zapobieganie urazom i dolegliwościom układu ruchu w warsztacie samochodowym

W trakcie pracy w warsztacie samochodowym może dojść do wypadków polegających na upadkach, poślizgnięciach oraz potknięciach, które mogą powodować poważne urazy.

Do dolegliwości układu ruchu przyczyniają się przede wszystkim praca w wymuszonej pozycji – siedzącej, schylonej albo stojącej.

 

Żeby zapobiegać ryzyku:

• Należy stworzyć ergonomiczne stanowisko pracy ułatwiające wykonywanie prac.
• Należy stosować pomocne wyposażenie, na przykład wózki narzędziowe, stoły warsztatowe, krzesła na kółkach.
• Do podnoszenia dużych i ciężkich przedmiotów zleca się korzystać z podnośników, wózków, dźwigów.
• Gdy przechowuje się duże i ciężkie przedmioty, należy umieszczać je na wysokości pomiędzy barkami a kolanami.
• Należy przestrzegać dopuszczalnej nośności regałów i innego wyposażenia podczas magazynowania.
• W celu dostania się do wyższej położonych miejsc można stosować atestowane drabiny albo podesty.
• Należy regularnie czyścić podłogę, by usuwać z niej zabrudzenia, plamy.
• Do usuwania olejów należy stosować pneumatyczne urządzenia ekstrakcyjne.
• Nie należy umieszczać przedmiotów w ciągach komunikacyjnych.
• Należy używać obuwia roboczego z antypoślizgową podeszwą.

 

Zagrożenia chemiczne, wybuchowe, pożarowe i elektryczne w warsztacie samochodowym

Podczas pracy w warsztacie samochodowym mogą pojawić się liczne zagrożenia związane ze stosowanymi w nim chemikaliami jak elektrolity, farby, lakiery, gazy.

Zagrożenia na stanowisku pracy wynikają także z ryzyka wybuchu, pożaru oraz porażenia elektrycznego.

Żeby zapobiegać ryzyku:

• Należy przestrzegać instrukcji stosowania i przechowywania preparatów chemicznych.
• Podczas używania preparatów drażniących skórę, oczy oraz drogi oddechowe należy korzystać ze środków ochrony indywidualnej, przykładowo z półmasek, okularów ochronnych, rękawiczek.
• Należy sprawdzać, czy urządzenia i instalacje elektryczne działają poprawnie, na przykład nie mają uszkodzonej izolacji, są niestabilnie zamocowane, narażone na uszkodzenia mechaniczne, kontakt z wilgocią.
• W przypadku zagrożenia wybuchem należy korzystać z odpowiednich środków bezpieczeństwa w strefie zagrożonej wybuchem.
• Miejsce pracy powinno być wyposażone w sprzęg gaśniczy, który odpowiada używanym w nim substancjom chemicznym.
• Należy wyznaczyć odpowiednią drogę ewakuacyjną, która nie może być zastawiona.

 

Pozostałe zagrożenia w warsztacie samochodowym

W zakładzie samochodowym mogą także występować inne zagrożenia dla zdrowia i życia pracowników.

Żeby zapobiegać ryzyku:

• Należy odpowiednio oświetlić miejsce prac. Do prac przy nadwoziu zalecane jest oświetlenie 500 lx, prac lakierniczych – 750 lx, prac blacharskich – 300 lx. Oświetlenie nie może powodować oślepienia, odblasków.
• W przypadku nadmiernego hałasu należy zastosować materiały pochłaniające dźwięki, ekrany akustyczne, środki ochrony indywidualnej jak zatyczki do uszu oraz słuchawki. Należy też zachować większy dystans między stanowiskami.
• W zakładzie powinien działać system pierwszej pomocy, na który składają się wyposażona apteczka pierwszej pomocy oraz osoba, która posiada uprawnienia do udzielania pierwszej pomocy.

 

Zasady bezpiecznej pracy na wybranych stanowiskach w warsztacie samochodowym

Naprawy mechaniczne i serwis pojazdów:

• Należy zachować ostrożność przy umieszczaniu pojazdu na stanowisku roboczym.
• Należy regularnie kontrolować stan podnośników ręcznych.
• Należy odprowadzać spaliny z pracującego silnika z użyciem odpowiedniego systemu.
• Należy wykonywać prace z elektrolitami w odpowiednim ubraniu ochronnym, z użyciem specjalnych uchwytów i ścierek.
• Należy naprawiać i ładować akumulatory w przeznaczonym do tego pomieszczeniu z odpowiednim wyposażeniem i skuteczną wentylacją.

 

Lakierowanie i malowanie pojazdów:

• Należy prowadzić prace w odpowiednio przygotowanym pomieszczeniu spełniającym specjalne wymogi.
• Nie należy prowadzić czynności, które mogłyby spowodować powstanie iskrzenia.
• Należy stosować odpowiednie środki ochrony indywidualnej jak maski, fartuchy, rękawice, buty robocze.
• Należy przechowywać lakiery i rozpuszczalniki w oddzielnym pomieszczeniu.

 

Wymiana, wulkanizacja opon pojazdów:

• Należy stosować odpowiednie montażownice przy zakładaniu i zdejmowaniu opon oraz stosować je zgodnie z instrukcją obsługi.
• Należy stosować wózki i podnośniki do ciężkich kół.
• Należy stosować wyciągów do odprowadzania materiału podczas szlifowania, czyszczenia.
• Należy stosować rękawice ochronne.
• Należy wykonywać pierwsze pompowanie koła w klatce zabezpieczającej.

 

Cięcie i spawanie pojazdów:

• Należy wymontować akumulator i zbiornik paliwa przed rozpoczęciem prac.
• Należy zachować bezpieczną odległość od siłowników hydraulicznych i łańcuchów używanych podczas pracy z nadwoziami.
• Należy posiadać odpowiednie uprawnienia do pracy z urządzeniami spawalniczymi.

• Należy odpowiednio przechowywać butle z gazami technicznymi i przewozić je na wózkach. Butle muszą być umieszczane w pozycji pionowej, minimum 1 metr od palnika.

• Należy uważać, aby przewody do gazów technicznych nie były narażone na uszkodzenie, załamywanie.

BHP – prawa i obowiązki pracownika

 

Należy pamiętać o tym, że przepisy BHP dotyczą nie tylko pracodawców, lecz również pracowników. O czym powinien pamiętać pracownik?

 

Podstawowe obowiązki pracownika

Pracownik zobowiązany jest do tego, by wykonywać pracę starannie i sumiennie, a także stosować się do poleceń wydawanych przez przełożonych, gdy nie są one sprzeczne z prawem i zawartą umową o pracę.

 

Pracownik musi między innymi przestrzegać:

• Regulaminu pracy,
• Porządku pracy w zakładzie,
• Czasu pracy,
• Zasad BHP,
• Tajemnic określonych w odrębnych przepisach,
• Zasad ochrony mienia i dobra zakładu pracy,
• Zasad współżycia społecznego.

Obowiązki pracownika w zakresie BHP

Pracownicy zobowiązani są to przestrzegania przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, co wynika z art. 211 Kodeksu pracy.

Zgodnie z przepisami pracownik powinien:

• Znać zasady i przepisy BHP,
• Uczestniczyć w szkoleniach BHP i instruktażach,
• Poddawać się badaniom lekarskim wstępnym, okresowym i kontrolnym,
• Wykonywać swoje obowiązki zgodnie z przepisami BHP,
• Stosować się do wskazań przełożonych w zakresie BHP,
• Dbać o łat i porządek w miejscu pracy,
• Dbać o używane narzędzia, urządzenia, maszyny,
• Korzystać ze środków ochrony zbiorowej oraz środków ochrony indywidualnej,
• Powiadamiać pracodawcę o pojawieniu się zagrożeń, wypadków,
• Współdziałać z pracodawcą w realizacji obowiązków BHP.

Szkolenia BHP pracowników

Pracownik powinien uczestniczyć w szkoleniach BHP – wstępnych oraz okresowych.

Wstępne szkolenia BHP prowadzone są przed dopuszczeniem do pracy i składają się ze szkolenia wstępnego ogólnego oraz szkolenia wstępnego na stanowisku pracy. Bez szkolenia wstępnego pracownik nie może rozpocząć pracy.

Okresowe szkolenia BHP prowadzone są po to, aby zaktualizować i ugruntować wiedzę dotyczącą BHP. Są one prowadzone w określonych odstępach czasowych zależnie od stanowiska pracy.

Po zakończonym szkoleniu pracownik ma obowiązek poddać się egzaminowi sprawdzającemu jego wiedzę w zakresie BHP.

Przestrzeganie przepisów BHP podczas pracy

Pracownik jest zobowiązany do tego, aby stosować się do poleceń pracodawcy albo przełożonego.

Gdy pracownik odmówi wykonania poleceń, wtedy pracodawca może rozwiązać jego umowę z winy pracownika bez wypowiedzenia.

Pracownik może odmówić stosowania się do poleceń tylko wtedy, gdy nie dotyczą one czynności wykraczających poza jego umowę lub są sprzeczne z przepisami.

Polecenie może być wydane w formie ustnej albo pisemnej. Przy pracach, które mogą skutkować narażeniem zdrowia lub życia osób postronnych, należy zastosować polecenie pisemne.

Stan maszyn, urządzeń i narzędzi

Pracownik ma obowiązek dbania o odpowiedni stan używanych przez siebie maszyn, urządzeń ora narzędzi. Również musi on dbać o porządek na miejscu pracy.

Gdy pracownik zauważy jakiekolwiek uszkodzenia albo braki w maszynach, urządzeniach albo narzędziach, powinien niezwłocznie zwrócić się do przełożonego, aby przekazać mu informacje na ten temat.

Pracownik musi być zaznajomiony z instrukcją użytkowania i warunkami użytkowania maszyn, urządzeń i narzędzi.

W przypadku niektórych rodzajów wyposażenia na stanowisku pracy pracownik musi posiadać odpowiednie uprawnienia.

 

Środki ochrony zbiorowej i indywidualnej

Pracownik powinien korzystać ze środków ochrony zbiorowej oraz indywidualnej wtedy, gdy będzie tego wymagało dane stanowisko pracy.

Do środków ochrony zbiorowej zaliczane są między innymi rusztowania, bariery, parawany, kabiny, wentylacja, siatki zabezpieczające.

Do środków ochrony indywidualnej zaliczane są między innymi rękawiczki, okulary ochronne, hełmy, środki chroniące przed upadkiem z wysokości, środki ochrony słuchu, układu oddechowego.

Odzież ochronna i robocza

Pracodawca powinien wyposażyć pracowników w odpowiednią odzież ochronną i roboczą oraz obuwie, gdy istnieje ryzyko zabrudzenia lub zniszczenia jego osobistej odzieży lub ze względu na wymogi BHP, sanitarne lub technologiczne.

Odzież i obuwie należą do pracodawcy. Po zakończeniu pracy pracownik ma obowiązek je oddać.

Badania lekarskie pracowników

Pracownicy zobowiązani są do poddawania się badaniom wstępnym, okresowym i kontrolnym.

Badania te prowadzone są na koszt pracodawcy i powinny być wykonane w godzinach pracy. Pracownik może otrzymać zwrot kosztów dostania się na badania.

 

Kary za nieprzestrzeganie przepisów BHP

Pracownik, który nie przestrzega przepisów BHP, może narazić się na karę upomnienia albo nagany.

 

Ciężkie, zawinione naruszenie obowiązków BHP może również być powodem wypowiedzenia umowy o pracę.