Obowiązki pracodawcy w czasie upałów

Obowiązki pracodawcy w czasie upałów

Z roku na rok lato w Polsce robi się coraz gorętsze, a my coraz mocniej narzekamy na upały. Dokuczają one także – a może przede wszystkim – w pracy. Prowadząc szkolenia BHP w ostatnim czasie, dostajemy od pracodawców i pracowników wiele pytań o prawa i obowiązki związane z upałami. Jakie są obowiązki pracodawcy w czasie upałów?

Ustawodawca narzuca na pracodawców kilka wymogów, do których bezwzględnie należy się zastosować gdy termometry zaczną pokazywać określone temperatury. Nie jest ich wiele, więc ich spełnienie nie powinno okazać się dużym wyzwaniem.

Natomiast zaniedbanie tych spraw grozi poważnymi konsekwencjami: nie tylko narażamy w ten sposób zdrowie (a w skrajnych przypadkach i życie) naszych pracowników, ale też siebie na wysoką grzywnę – aż do 30 000 PLN.

Co znaczy „upał”?

„Upał” to pojęcie dość subiektywne – każdy odczuwa to inaczej i ma własne granice tolerancji. Na szczęście ustawodawca nie przewiduje tu pola do własnej interpretacji i jasno określa minimalną temperaturę, przy której należy zastosować się do wymienionych niżej wytycznych (czyli wtedy, gdy warunki kwalifikują się jako „szczególnie uciążliwe”):

Dla pracowników przebywających na otwartej przestrzeni (np. budowlańcy) jest to 25°C;

Dla pracowników przebywających w zamkniętych pomieszczeniach (wszelkie biura): 28°C.

Dostęp do wody

Najważniejszym obowiązkiem pracodawcy w czasie upałów (czyt. 25/28°C i wyżej) jest zapewnienie pracownikom dostępu do zimnych napoi – przez cały okres trwania zmiany i bez ograniczeń o do ilości. Nie musimy bać się, że przez to zbankrutujemy, bo będziemy musieli otworzyć bar; napojem może być najprostsza czysta woda pitna.

Pamiętać należy natomiast o tym, że z tego obowiązku nie możemy się „wykręcić”. Napoje muszą być na miejscu, zapewnione przez pracodawcę. Nie wolno nam na przykład dołożyć pracownikowi do pensji aby przynosił je sobie z domu, czy wysłać go z gotówką do najbliższego sklepu – za to też możemy zostać ukarani grzywną.

Szczególne prawa przysługują natomiast pracownikom, których wysyłamy do brudzących prac w wysokiej temperaturze i bez dostępu do bieżącej wody (czyt. przede wszystkim wszelkiego typu budowlańcy). Tym poza napojami należy się także woda do umycia się – 90 litrów dziennie dla każdego pracownika. Zwykle będzie się to wiązało z koniecznością dowozu tej wody – w przypadku większych prac pokaźnej objętości. Dlatego warto dobrze zaplanować ten proces z pewnym wyprzedzeniem, aby potrzeba nie zaskoczyła nas w ostatniej chwili.

Kwestia pracowników młodocianych

Nieco inne regulacje obejmują pracowników młodocianych (tzn. od 16 do 18 lat). Przysługują im wszystkie wyżej wymienione prawa, ale ponadto ustawodawca także bezwzględnie zabrania zlecania im pracy w pomieszczeniach, w których temperatura przekracza 30°C, lub wilgotność 65%. Jeśli pomieszczenie spełnia któryś (lub oba) z tych warunków, musimy albo przenieść ich do pokoju z lepszymi warunkami, albo – jeśli nie ma takiej możliwości – odesłać ich do domu.

Co powinniśmy zapewnić

Co ciekawe, ustawa nie mówi o maksymalnej temperaturze czy wilgotności, w jakiej pracować mogą pracownicy powyżej 18 lat. Zdaje się tu raczej na zdrowy rozsądek pracodawców, którzy zdecydują na własną rękę jak najlepiej zapewnić bezpieczne – i w miarę możliwości komfortowe – środowisko pracy. Jak najlepiej się do tego zabrać? Poniżej kilka „zdroworozsądkowych” wskazówek jak porządnie zatroszczyć się o pracowników.

Najlepszym i najoczywistszym wyjściem jest, rzecz jasna, klimatyzacja. Takie rozwiązanie zapewni pracownikom najwyższy komfort, jednak jest dość drogie i nie zawsze mamy możliwość prawidłowej instalacji potrzebnych urządzeń. Natomiast jeśli zdecydujemy się na taką inwestycję, należy pamiętać o regularnym czyszczeniu i serwisowaniu systemu. Po uwagę powinniśmy też wziąć właściwy wybór miejsca i ustawień, aby klimatyzator nie stwarzał przeciągów czy zaziębiał pracowników.

Często niedocenianym środkiem na upały są żaluzje lub rolety stworzą one dodatkową barierę pomiędzy szybą a człowiekiem, tym samym zmniejszając odczuwalną temperaturę.

Alternatywne podejście

Do tematu możemy też podejść z zupełnie innej strony. Ciekawym rozwiązaniem dla pracodawców może być decyzja o skróceniu czasu pracy albo o dłuższej przerwie w czasie największego upału (2-3 godziny popołudniowe). Musimy tylko pamiętać o tym, że nie wolno nam wtedy potrącić pracownikom tego czasu z wynagrodzenia, bo to my, a nie oni, podjęliśmy tę decyzję.

W wybranych przypadkach idealnym rozwiązaniem może być przejście na czas upałów na model pracy zdalnej (tzw. home office). Wtedy to pracownik może wybrać sobie najwygodniejsze miejsce do pracy – czy to w swoim domu, czy w lodziarni. Oczywiście nie dla każdego stanowiska jest to realistyczna możliwość – ale wielu pracowników biurowych możemy z całą pewnością posłać z laptopem w bardziej komfortowe miejsce. Tym samym zwiększymy ich zadowolenie i produktywność.