Wypadek przy pracy – postępowanie powypadkowe krok po kroku

Do wypadków przy pracy może dojść z winy pracownika, pracodawcy, ale również bez możliwości wskazania winnego. Niezależnie od przyczyny wypadku, pracodawca jest zobowiązany do rozpoczęcia odpowiedniej procedury powypadkowej zgodnie z przepisami BHP – bezpieczeństwa i higieny pracy oraz Kodeksu pracy. Czym dokładnie jest wypadek przy pracy? Jak powinno wyglądać postępowanie powypadkowe? Odpowiadamy!

Czym jest wypadek przy pracy?

Wypadkiem przy pracy określa się nagłe zdarzenie, do którego doszło na skute zewnętrznej przyczyny w związku z wykonywaną pracą. Wypadek, zgodnie z definicją, może wywołać uraz albo śmierć. Wyróżnia się różne rodzaje wypadków przy pracy:

• powstały w trakcie albo w związku z prowadzeniem czynności zwykłych przez pracownika na zlecenie przełożonego
• wypadek w pracy powstały w trakcie albo w związku z prowadzeniem przez pracownika czynności na rzecz pracodawcy – także bez polecenia ze strony przełożonego
• zdarzenie w trakcie pozostawania pracownika do dyspozycji pracodawcy pomiędzy miejscem wykonywania obowiązków a siedzibą pracodawcy

Do kategorii wypadków przy pracy zaliczane są również wypadki w trakcie podróży służbowej, chyba że były one wywołane postępowaniem pracownika, które nie wynikają z powierzonych mu zadań, wypadki powstałe przy szkoleniu w zakresie powszechnej samoobrony, a także wypadki będące skutkiem zadań poleconych przez organizacje związkowe działające w zakładzie pracy.

Wyróżnia się również wypadki w drodze do pracy lub z pracy – są to zdarzenia, które nastąpiły na skutek czynnika zewnętrznego, które nastąpiły podczas przemierzania drogi do albo z miejsca pracy lub innej działalności, gdy droga ta nie została przerwana i była najkrótsza. Dopuszcza się przerwanie drogi życiowo uzasadnionymi potrzebami. Także możliwe jest obranie drogi najdogodniejszej zamiast najkrótszej.

Mogą Cię zainteresować:Szkolenia wstępne BHP lub Szkolenia okresowe BHP.

Postępowanie powypadkowe krok po kroku 

Pracodawca, w którego zakładzie doszło do wypadku przy pracy, zobowiązany jest do udzielenia niezbędnej pomocy poszkodowanemu czy poszkodowanym oraz do przeprowadzenia odpowiedniego postępowania powypadkowego krok po kroku zgodnie z przepisami.

Postępowanie w razie wypadku przy pracy:

1. Udzielenie pierwszej pomocy poszkodowanym.

2. Zabezpieczenie miejsca wypadku.

3. Zawiadomienie właściwych organów inspekcji pracy i innych organów.

4. Powołanie zespołu powypadkowego.

5. Ustalenie okoliczności i przyczyn zdarzenia.

6. Przygotowanie i zatwierdzenie protokołu powypadkowego.

7. Przekazanie protokołu powypadkowego poszkodowanemu.

8. Przekazanie protokołu powypadkowego właściwemu inspektorowi pracy.

9. Rejestracja wypadku przy pracy w rejestrze.

10. Przygotowanie katy statystycznej wypadku GUS.

11. Wyznaczenie i wdrożenie środków profilaktycznych po wypadku.

 

Właściwe postępowanie po wypadku umożliwia pomoc osobie lub osobom poszkodowanym, służy do poinformowania właściwych instytucji, a także pomaga w poprawie dotychczasowego poziomu bezpieczeństwa w zakładzie pracy przez wdrożenie właściwych środków profilaktycznych.

Sprawdź nasze Szkolenia BHP!

1. Udzielenie pierwszej pomocy poszkodowanym

Gdy dochodzi do wypadku przy pracy, pierwszym krokiem jest jego zgłoszenie. Może zrobić to sam poszkodowany, gdy pozwala na to jego stan zdrowia, a także inna osoba, która znajdowała się w pobliżu miejsca zdarzenia.

Pracodawca zobowiązany jest do udzielenia wszystkim poszkodowanym pierwszej pomocy. Także powinien on przedsięwziąć niezbędne działania w celu wyeliminowania dalszego zagrożenia, na przykład przez wyłączenie maszyn, odcięcie prądu.

Udzielenie pierwszej pomocy dotyczy zarówno pracowników, którzy doznali wypadków przy pracy, jak i innych osób, które zostały poszkodowane na terenie zakładu pracy.

2. Zabezpieczenie miejsca wypadku

Aż do momentu, w którym zostaną ustalone przyczyny i okoliczności wypadku, jego miejsce musi być odpowiednio zabezpieczone. Właściwe zabezpieczenie miejsca wypadku dotyczy:

• zablokowania dostępu przez niepowołane osoby
• uniemożliwienia włączenia maszyn i urządzeń, których ruch został zatrzymany na skutek wypadku
• przeciwdziałania zmianom w położeniu maszyn i urządzeń, a także innych przedmiotów powodujących wypadek – na podstawie ich lokalizacji można odtworzyć przebieg zdarzenia i ustalić jego powody

Gdy uruchomienie maszyn i urządzeń jest niezbędne do pracy, wówczas odpowiednią zgodę wydaje pracodawca po uzgodnieniach ze społecznym inspektorem pracy, po przeprowadzeniu niezbędnych oględzin miejsca wypadku i sporządzeniu jego dokumentacji, na przykład w formie zdjęć, szkiców.

Jeżeli jednak doszło do wypadku śmiertelnego, ciężkiego albo zbiorowego, w takim przypadku zgoda może być wydana dopiero po uzgodnieniach z inspektorem pracy i prokuratorem lub innym właściwym organem nadzoru.

Zmiany w miejscu wypadku bez zgody pracodawcy mogą być wykonane jedynie wtedy, gdy pojawia się konieczność ratowania osób albo mienia lub też konieczne jest zapobieganie wypadkom.

3. Zawiadomienie właściwych organów inspekcji pracy i innych organów

Zgodnie z przepisami Kodeksu pracy pracodawca musi powiadomić właściwe organy o wypadku przy pracy.

W pierwszej kolejności pracodawca powinien przekazać informacje do okręgowego inspektora pracy właściwego ze względu na miejsce zdarzenia. Gdy doszło do wypadku śmiertelnego, ciężkiego albo zbiorowego wypadku, poinformowany powinien być także prokurator. Dotyczy to również innych wypadków mających związek z pracą, które wywołują takie skutki.

Informacje o wypadku do okręgowego inspektora pracy Państwowej Inspekcji Pracy mogą być przekazane drogą telefoniczną całodobowo.

Jeżeli wypadkowi uległa osoba, która nie jest pracownikiem, wówczas pracodawca powinien przekazać informacje do jej pracodawcy, gdy jest ona zatrudniona.

W przypadku, gdy pracodawca nie przekaże informacji dotyczących wypadku przy pracy, naraża się na nałożenie kary.

Poznaj czynniki niebezpieczne, szkodliwe i uciążliwe w środowisku pracy!

4. Powołanie zespołu powypadkowego

Aby ustalić okoliczności i przyczyny wypadku przy pracy, konieczne jest powołanie zespołu powypadkowego. Powinien być to zespół, w którego skład wchodzą dwie osoby:

• pracownik służby bezpieczeństwa i higieny pracy
• społeczny inspektor pracy

W przypadku, gdy pracodawca nie ma obowiązku powoływania służby bezpieczeństwa i higieny pracy, zadania te wykonuje pracodawca, pracownik zatrudniony na innym stanowisku, któremu pracodawca przekazał zadania służby BHP, lub specjalista spoza zakładu.

Gdy w zakładzie nie działa społeczna inspekcja pracy, wtedy zamiast społecznego inspektora pracy może wystąpić przedstawiciel pracowników posiadający aktualne zaświadczenie o szkoleniu w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy.

Jeżeli natomiast w zakładzie pracy jest zbyt mało pracowników, by powołać zespół, wówczas w jego skład mogą wchodzić pracodawca i specjalista spoza zakładu.

5. Ustalenie okoliczności i przyczyn zdarzenia

Zespół powypadkowy ustala okoliczności i przyczyny wypadku przy pracy, uwzględniając przy tym poniższe kwestie:

• oględziny miejsca wypadku, w tym maszyn, urządzeń i urządzeń ochronnych, warunków pracy
• przygotowanie dokumentacji fotograficznej albo szkicu miejsca wypadku
• wysłuchanie poszkodowanego – gdy pozwala na to jego stan zdrowia
• wysłuchanie świadków wypadku
• uzyskanie informacji od lekarzy i nich specjalistów dotyczących rodzaju i skutków zdarzenia
• zebranie dowodów wypadku
• przeprowadzenie kwalifikacji wypadku – według przepisów ustawy o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych
• uwzględnienie dowodów zebranych przez inne służby – gdy jest to możliwe

Koszty związane z ustaleniem okoliczności i przyczyn wypadku ponosi pracodawca.

6. Przygotowanie i zatwierdzenie protokołu powypadkowego

Następnie, na podstawie ustaleń dotyczących wypadku przy pracy, zespół powypadkowy przygotowuje protokół powypadkowy. Na jego podstawie poszkodowany albo jego rodzina mogą ubiegać się o odszkodowanie.

Protokół powypadkowy powinien zawierać dokładne informacje dotyczące wypadku i jego okoliczności i przyczyny. Do protokołu powypadkowego dołącza się niezbędną dokumentację dotyczącą wypadku, w tym:

• wyjaśnienia poszkodowanego
• informacje uzyskane od świadków
• informacje od innych specjalistów
• fotografie czy szkice miejsca wypadku

Protokół powypadkowy powinien być przygotowany w terminie do 14 dni od momentu zgłoszenia wypadku. Z protokołem przed jego zatwierdzeniem powinien zapoznać się poszkodowany, który może zgłosić do niego uwagi i zastrzeżenia. Zespół powypadkowy ma 5 dni na wyjaśnienie uwag i zastrzeżeń.

Następnie raport powinien być natychmiast przekazany do zatwierdzenia pracodawcy – powinien on dokonać jego zatwierdzenia w terminie do 5 dni od momentu jego przygotowania.

Dokumentacja powypadkowa z protokołem powinna być przechowywana przez pracodawcę przez okres 10 lat.

Dowiedz się: jak ocenić ryzyko zawodowe?

7. Przekazanie protokołu powypadkowego poszkodowanemu

Gotowy protokół powinien być doręczony poszkodowanemu. Gdy uległ on śmierci, dokumentację przekazuje się członkowi jego rodziny.

8. Przekazanie protokołu powypadkowego właściwemu inspektorowi pracy

Gdy wypadek był śmiertelny, ciężki albo zbiorowy, wówczas konieczne jest przekazanie protokołu powypadkowego właściwemu inspektorowi pracy PIP.

9. Rejestracja wypadku przy pracy w rejestrze

Dane o wypadku powinny być zarejestrowane w rejestrze wypadków przy pracy prowadzanym przez pracodawcę.

10. Przygotowanie katy statystycznej wypadku GUS

Pracodawca zobowiązany jest też do przygotowania statystycznej karty wypadku do GUS.

11. Wyznaczenie i wdrożenie środków profilaktycznych po wypadku

Zespół powypadkowy powinien wskazać na możliwości zastosowania środków profilaktycznych, by w przyszłości zapobiegać ponownym wypadkom przy pracy. Konieczne może być wprowadzenie zmian w ocenie ryzyka zawodowego.

Aby zapobiegać ponownym zdarzeniom, mogą być wdrożone różne środki profilaktyczne, na przykład:

• środki techniczne dotyczące źródła zagrożenia
• środki ochrony zbiorowej i indywidualnej pracowników
• procedury i instrukcje bezpieczeństwa dotyczące stanowiska pracy

Procedury powypadkowe – dlaczego ich znajomość jest ważna?

Wiedza na temat procedur powypadkowych jest niezwykle istotna, ponieważ w przypadku wypadku przy pracy czas działania jest najważniejszym czynnikiem. Umiejętność właściwej reakcji może zdecydować o życiu lub zdrowiu poszkodowanych osób. Dlatego wszyscy pracownicy powinni być przeszkoleni w zakresie postępowania w razie wypadku.

Procedura powypadkowa obejmuje szereg kroków, które należy podjąć natychmiast po zaistnieniu wypadku. Pierwsza pomoc może znacząco wpłynąć na szanse przeżycia poszkodowanego. Prawidłowe wezwanie odpowiednich służb ratunkowych, jak pogotowie czy straż pożarna, też jest niezwykle istotne. Znając procedury powypadkowe, można działać sprawnie i bez zbędnych opóźnień.

Oprócz aspektu humanitarnego działanie powypadkowe ma również znaczenie prawno-sądowe. Niestosowanie się do przepisów BHP i zaniedbanie procedur powypadkowych może prowadzić do konsekwencji prawnych dla pracodawcy, włączając w to kary finansowe i odpowiedzialność cywilną.

Postępowanie powypadkowe krok po kroku – podsumowanie

Gdy na terenie zakładu pracy dochodzi do wypadku, wówczas pracodawca zobowiązany jest do podjęcia właściwych kroków, by pomóc poszkodowanemu, a także ustalić przyczyny i okoliczności zdarzenia, poinformować właściwe służby i zapobiegać ponownym wypadkom przy pracy.

Pracodawca może wykonać ciążące na nim obowiązki we własnym zakresie we współpracy z zespołem powypadkowym, ale również może zlecić te zadania zewnętrznym firmom zajmującym się obsługą BHP firm.