Ocena ryzyka zawodowego – podstawy
Czym jest ocena ryzyka zawodowego?
Aby spełnić wymagania Kodeksu Pracy (art. 226) Pracodawca w ramach profilaktycznej ochrony zdrowia powinien:
- ocenić i udokumentować ryzyko związane z wykonywaną pracą na danym stanowisku oraz stosować wszystkie niezbędne środki, które mogą wpłynąć na zmniejszenie ryzyka;
- poinformować pracowników o istniejącym ryzyku zawodowym związanym z wykonywaniem danej pracy na określonym stanowisku oraz o środkach zapobiegawczych i zasadach obowiązujących w ramach ochrony przed zagrożeniami.
Najlepsza definicja ryzyka zawodowego – to prawdopodobieństwo wystąpienia niepożądanego zdarzenia związanego z wykonywaną pracą, które może powodować straty, a w szczególności wystąpienie u pracowników niekorzystnych skutków zdrowotnych w wyniku zagrożeń zawodowych w miejscu pracy lub sposobu wykonywania pracy.
Co to tak naprawdę jest ocena ryzyka?
Ocena ryzyka to bardzo ważny element polityki każdej firmy służący bezpieczeństwu zarówno wszystkich zatrudnionych pracowników jak i sprawnego działania firmy bez ponoszenia dodatkowych kosztów związanych z ewentualnymi odszkodowaniami.
Przeprowadzenie oceny ryzyka zawodowego oznacza rozpoznanie i zdefiniowanie zagrożeń występujących na danym stanowisku pracy. Wskazanie konsekwencji niebezpiecznych zdarzeń dla zdrowia wszystkich pracowników oraz ocenienie prawdopodobieństwa wystąpienia tych zdarzeń. Ostatnim elementem jest wskazanie i realizacja zaleceń mających ograniczyć możliwość występowania wcześniej zdefiniowanych zagrożeń.
Ocena ryzyka zawodowego to również wyznaczenie i wprowadzenie w życie działań mających przeciwdziałać zagrożeniom.
Jak przeprowadzić ORZ?
Ocena zasadniczo jest wymysłem biurokratów i formalnym wymogiem bezwzględnie egzekwowanym podczas kontroli BHP. Jednak jest ona zbudowana na doświadczeniach państw Unii Europejskiej, gdzie stosuje się ją od bardzo dawna. Wieloletnia praktyka zagranicznych przedsiębiorstw pokazuje nam pozytywny związek między wynikami, a warunkami i kulturą pracy w danym przedsiębiorstwie.
Wbrew opiniom ocenę ryzyka można przeprowadzić w bardzo prosty sposób, a ocena zagrożeń i ryzyka powinna opierać się na zdrowym rozsądku. Aby prawidłowo przeprowadzić ocenę ryzyka zawodowego:
1.
Zbierz wszystkie informacje dotyczące środowiska pracy: Jakie mamy stanowiska? Jakie wykorzystujemy w pracy maszyny i narzędzia? Czy i jakie środki ochrony są stosowane? Jakie czynniki uciążliwe, szkodliwe i niebezpieczne występują na określonych stanowiskach pracy? Jakie czynności wykonują pracownicy i z czego korzystają? Co wynika z dotychczasowej dokumentacji wypadkowej? Co sądzą pracownicy o swoim stanowisku pracy?
2.
Zbierz informacje o zagrożeniach występujących na danym stanowisku pracy, sprawdź czy na stanowisku masz do czynienia na przykład z: nierównymi lub śliskimi powierzchniami, ostrymi wystającymi krawędziami, hałasem, zbyt słabym oświetleniem, ręcznym dźwiganiem ciężarów, czy pracą w wymuszonej pozycji.
3.
Zbadaj poziom ryzyka przy pomocy jednej z dostępnych norm, najbardziej przyjazną metodą szacowania ryzyka jest ocena wg Polskiej Normy PN-N-18002. Korzystając z tabeli określ prawdopodobieństwo wystąpienia zdarzenia i jakie są następstwa wynikające z danego zagrożenia. Ryzyko może być małe, średnie lub duże, w przypadku ryzyka dużego wymagane jest podjęcie natychmiastowych działań ograniczających ryzyko lub przerwanie pracy.
4.
Opracuj działania, które ograniczą ryzyko zaczynając od zagrożeń, w których ryzyko jest największe. We wszystkich tego typu sytuacjach postępuj zgodnie z zasadą: najpierw staramy się za wszelką cenę usunąć zagrożenie, a dopiero gdy jest to niemożliwe stosujemy środki ochrony indywidualnej.
5.
Opisz wyniki swojej pracy, uwzględniając w niej informacje między innymi o stanowiskach pracy, wykonywanych zadaniach, występujących zagrożeniach i czynnikach niebezpiecznych oraz o sposobach i działaniach ograniczających poziom ryzyka. Dokument powinien zostać przedstawiony pracownikom, którzy zweryfikują jego poprawność i zgłoszą ewentualne poprawki.
