Podstawowe zasady BHP podczas epidemii COVID-19

Epidemia koronawirusa wymusiła na pracodawcach i przedsiębiorcach odpowiednie zmiany w organizacji pracy, by zapewnić osobom zatrudnionym właściwe bezpieczeństwo i ochronę zdrowia w tym trudnym czasie. Jakie działania należy podjąć, by zapobiegać rozprzestrzenianiu się koronawirusa wywołującego COVID-19?

O czym powinien pamiętać pracodawca?

Zarówno pracodawca, który zatrudnia pracowników na podstawie umów o pracę, jak i przedsiębiorca, który współpracuje z osobami zatrudnionymi na innej podstawie niż stosunek do pracy, muszą zapewnić zatrudnionym osobom właściwe zabezpieczenie polegające przede wszystkim na:

• wykonaniu oceny ryzyka zawodowego
• zastosowaniu odpowiednich środków profilaktycznych

W związku z epidemią koronawirusa przedsiębiorca powinien uwzględnić w ocenie ryzyka zawodowego to zagrożenie, a następnie przedsięwziąć zalecone działania, aby zmniejszyć niebezpieczeństwo dla pracowników narażonych na ten czynnik biologiczny.

Podstawowe wytyczne dla pracodawców dotyczą poniższych obszarów:

• przygotowanie planu działania w związku z ochroną zdrowia pracownika
• wdrożenie środków stosowanych w celu ograniczenia prawdopodobieństwa zakażenia
• redukowanie obciążeń psychospołecznych dotyczących epidemii
• komunikowania działań dotyczących ograniczenia zakażenia w pracy
• postępowania w razie wykrycia zakażenia

Pracodawca lub przedsiębiorca powinni uwzględniać przy tym najnowsze zalecenia służb dla biznesu.

Przygotowanie planu działania w celu ograniczenia ryzyka zakażenia SARS-CoV-2

Aby zmniejszyć ryzyko związane z narażeniem pracowników na zakażenie koronawirusem w zakładzie pracy, pracodawca powinien przygotować plan działania w celu ograniczenia ryzyka zakażenia SARS-CoV-2. Plan powinien być sporządzony przez kierownictwo w porozumieniu z przedstawicielami pracowników, lekarzem medycyny pracy oraz specjalistami w dziedzinie BHP.

Podczas opracowywania planu należy wziąć pod uwagę poniższe czynniki:

• wymogi prawne i zalecenia organów państwowych podczas epidemii
• specyfika prac prowadzonych w zakładzie pracy
• liczba osób pracujących w zakładzie, z podziałem na zespoły
• infrastruktura w zakładzie pracy
• rozwiązania techniczne redukujące rozprzestrzenianie się szkodliwych czynników biologicznych
• prawdopodobieństwo zakażenia koronawirusem w zakładzie pracy – może być zwiększone na skutek kontaktów społecznych, wspólnego użytkowania zaplecza firmy, korzystanie z pomieszczeń sanitarnych, socjalnych, ciągów komunikacyjnych

Wdrożenie środków ograniczających prawdopodobieństwo zakażenia

Aby zredukować ryzyko rozprzestrzeniania się zakażenia konieczne jest wdrożenie odpowiednich środków ograniczających prawdopodobieństwo zakażenia.

Wśród środków redukujących ryzyko zakażenia znajdują się:

• dystans fizyczny
• praca zdalna
• ograniczenie kontaktów z osobami spoza zakładu pracy
• przestrzeganie podstawowych zasad higieny
• stosowanie odzieży roboczej i środków ochrony indywidualnej

Dystans fizyczny

Podstawowy sposób, aby zmniejszyć ryzyko zakażenia koronawirusem w pracy, jest zapewnienie właściwego dystansu fizycznego pomiędzy pracownikami. W tym celu stosuje się poniższe zasady:

• ograniczenie liczby osób przebywających w zakładzie pracy
• zmiany w organizacji pracy, na przykład przez wprowadzenie pracy zdalnej, zmianowej czy rotacyjnej
• właściwe rozmieszczenie stanowisk pracy w odległości co najmniej 1,5 metra od siebie – najlepiej, aby pracownicy siedzieli do siebie plecami

• praca z zachowaniem odpowiednich wymogów jak: zastosowanie przezroczystych ekranów, praca w małych zespołach, stosowanie środków ochrony indywidualnej jak maski, osłony
• wyznaczenie zasad korzystania z przestrzeni w zakładzie pracy, w tym z ciągów komunikacyjnych, miejsc, gdzie mogą powstawać duże skupiska ludzi
• zredukowanie czasu stykania się pracowników ze sobą do maksymalnie 15 minut

Praca zdalna

Gdy pracodawca ma taką możliwość, może zalecić pracownikom pracę zdalną. W tym celu konieczne jest:

• wyznaczenie zasad pracy zdalnej, między innymi godzin pracy, sposobu raportowania prowadzonych zadań
• elastyczne podejście do pracy zdalnej, ponieważ wykonywana jest ona w miejscu, w którym nie zawsze istnieją idealne warunki do pracy
• przekazanie pracownikom właściwego wyposażenia stanowiska pracy, przeszkolenie pracowników w zakresie obsługi sprzętu i oprogramowania

Ograniczenie kontaktów z osobami spoza zakładu pracy

Aby zredukować ryzyko zakażenia, wskazane jest również ograniczenie kontaktów pomiędzy pracownikami oraz osobami spoza zakładu pracy. Zaleca się:

• korzystanie ze środków komunikacji elektronicznej
• rejestrowanie danych osób, które wchodzą do firmy z zewnątrz
• przekazanie osobom wchodzącym do firmy z zewnątrz zasad obowiązujących w firmie
• prowadzenie pomiarów temperatury osób z zewnątrz
• ograniczenie transportu zbiorowego dla pracowników

Przestrzeganie podstawowych zasad higieny

Aby ograniczyć ryzyko zakażenia koronawirusem pomiędzy pracownikami zalecane jest także przestrzeganie właściwych zasad higieny w zakładzie pracy. Należy zadbać o poniższe kwestie:

• systematyczne dezynfekowanie miejsc przebywania pracowników i powierzchni przez nich dotykanych – blaty, klamki, klawiatury, umywalki, toalety, przyciski, dozowniki
• udostępnienie miejsc, w którym pracownicy mogą myć ręce wodą z mydłem i korzystać z dezynfekcji – należy wywiesić odpowiednie informacje o zasadach mycia rąk i dezynfekcji
• sprzątanie powierzchni na mokro z użyciem detergentów – meble, podłogi
• zapobieganie korzystaniu ze wspólnych naczyń, przyborów kuchennych
• usunięcie przedmiotów, które mogą być wymieniane między pracownikami, klientami – czasopisma, broszury, ulotki
• czyszczenie i dezynfekowanie pojazdów firmowych i wyposażenie ich w środki do dezynfekcji, worki na śmieci, ręczniki papierowe
• ograniczenie korzystania z tych samych sprzętów przez pracowników – gdy jest to konieczne, ważna jest systematyczna dezynfekcja sprzętu lub korzystanie z jednorazowych rękawiczek
• umieszczenie przed wejściem do budynku mat dezynfekujących
• nieotwieranie korespondencji, paczek przez 2-3 dni po dostarczeniu
• systematyczne wietrzenie pomieszczeń – 10 minut co godzinę, ciągle w nocy, na 2 godziny przed i po pracy w budynkach bez mechanicznej instalacji wentylacyjnej, a w przypadku budynków z wentylacją utrzymywać jej działanie 24 godziny na dobę, należy unikać centralnej i miejscowej recyrkulacji

Stosowanie odzieży roboczej i środków ochrony indywidualnej

Gdy w pracy nie jest możliwe zachowanie właściwego dystansu między pracownikami, a czas kontaktu jest dłuższy niż 15 minut, rośnie ryzyko zakażenia koronawirusem. Wówczas pracodawca powinien zaopatrzyć pracowników we właściwe środki ochrony indywidualnej.

Wśród środków ochrony indywidualnej redukujących ryzyko przenoszenia infekcji koronawirusem znajdują się:

• sprzęt ochronny do filtrowania powietrza – maski, półmaski
• środki ochrony twarzy i oczu, w tym gogle i osłony
• rękawiczki jednorazowe z tworzywa
• kombinezony ochronne

Należy przekazać pracownikom informacje dotyczące prawidłowego użytkowania środków i systematycznie je dezynfekować.

Gdy praca jest wymagająca fizycznie, pracodawca nie powinien kierować do niej pracowników stosujących sprzęt filtrujący dla ochrony układu oddechowego z chorobami układu oddechowego, krążenia osób po 65. roku życia.

Gdy pracownicy korzystają z odzieży roboczej, pracodawca powinien właściwie ją przechowywać i systematycznie czyścić – odzież ta nie powinna stykać się z prywatnymi ubraniami pracowników.

Redukowanie obciążeń psychospołecznych dotyczących epidemii

Praca w okresie epidemii może być obciążeniem psychospołecznym dla pracowników, dlatego pracodawca powinien zadbać o to, aby zapewnić im właściwe warunki pracy. Wśród ważnych działań znajdują się między innymi:

• wspieranie zdalnej komunikacji przez pracowników
• indywidualne podejście do godzin pracy
• organizacja dodatkowych szkoleń dla pracowników
• założenie forum internetowego, na którym pracownicy mogą dzielić się informacjami
• indywidualna pomoc psychologiczna dla pracowników doświadczających stresu w związku z epidemią
• zapobieganie wykluczeniu z zespołu osób, które przeszły infekcję COVID-19

Komunikowania działań dotyczących ograniczenia zakażenia w pracy

W okresie epidemii koronawirusa pracownicy powinni w jak najniższym stopniu komunikować się ze sobą twarzą w twarz, dlatego pracodawca powinien zastosować działania, które nie tylko wspierają komunikację elektroniczną między nimi, ale również z nim. Wśród rozwiązań spierających komunikowanie działań związanych z pracą w okresie pandemii znajdują się:

• przekazanie dokładnych informacji o wdrożonych w zakładzie pracy środkach ograniczających zakażenie SARS-CoV-2
• szkolenia online informujące pracowników o sposobach prewencji zakażeń
• umożliwienie pracownikom przekazywania własnych uwag, sugestii

Postępowanie w razie wykrycia zakażenia SARS-CoV-2

Zakład pracy powinien posiadać procedury dotyczące postępowania w przypadku wykrycia zakażenia SARS-CoV-2 wśród pracowników. Procedury te powinny uwzględniać poniższe kwestie:

• postępowanie z pracownikiem, który jest podejrzany o zachorowanie na SARS-CoV-2 – właściwe izolowanie go od innych pracowników, między innymi przez zastosowanie maseczek ochronnych i rękawiczek
• wyznaczenie listy osób, które kontaktowały się z pracownikiem podejrzanym o zakażenie
• zgłoszenie podejrzenia zakażenia do powiatowej albo wojewódzkiej stacji sanitarno-epidemiologicznej

Zaleca się też, aby pracownicy mieli możliwość indywidualnych – telefonicznych albo osobistych konsultacji z lekarzem medycyny pracy.

Podsumowanie

Poprzez wdrożenie odpowiednich zasad postępowania w zakładzie pracy w obecnej sytuacji epidemicznej możliwe jest zredukowanie ryzyka zakażenia pracowników, a także klientów, kontrahentów odwiedzających firmę.

Zadaniem przedsiębiorcy jest wtedy odpowiednie opracowanie procedur oraz wdrożenie środków profilaktycznych, które są w stanie obniżyć niebezpieczeństwo wywołane przez pandemię koronawirusa SARS-CoV-2. Ponadto przedsiębiorca powinien na bieżąco śledzić najnowsze informacje przekazywane przez organy, aby dostosowywać się do ich zaleceń.